Với hương thơm đặc biệt, hàng trăm năm vẫn giữ mùi thơm quý phái, hoàng đàn được tôn sùng là gỗ thánh thần. Cơn sốt hoàng đàn lúc rạo rực, lúc trầm lắng nhưng nó vẫn luôn được giới quý tộc săn lùng ráo riết từ vài chục năm nay.
Hương thơm trăm năm không
phai
Cái tên hoàng đàn đã gợi lên sự cao quý, một cái tên đẹp
vừa có thanh và có nhạc. Gỗ hoàng đàn quý lắm. Từ xưa đã là thứ gỗ chuyên được
sử dụng để làm đồ tế tự, làm bài vị thánh thần. Vì sự quý hiếm và đắt đỏ của nó
nên nhiều làng quê thậm chí chỉ đủ sức làm bài vị Đức thánh bà bằng gỗ hoàng
đàn, còn bài vị Đức thánh ông thì phải chấp nhận làm bằng gỗ mít. Theo một số
nhà nghiên cứu, hoàng đàn cũng chính là loại gỗ được dùng để làm các bài vị
trong tông miếu của vua chúa triều Nguyễn.
Không chỉ là một loại gỗ tốt,
mềm, dễ đục đẽo, bền mà điều làm nên đẳng cấp của hoàng đàn chính là do nó có
mùi thơm rất đặc biệt. Anh Tâm, một tay buôn đồ gỗ, đồ cổ có tiếng ở Hà thành
bảo với tôi rằng: "Sở dĩ người ta săn lùng hoàng đàn là vì nó có mùi thơm vô
cùng độc đáo và quyến rũ. Gỗ sưa đắt là ở vân đẹp, biến hóa không ngừng, gỗ cứng
như thép chứ mùi thơm chỉ thoang thoảng, phải thính mũi lắm mới nhận ra được,
còn hoàng đàn chỉ cần bước vào nhà đã ngửi thấy ngay. Hương thơm của hoàng đàn
có thể xếp vào hàng đệ nhị chỉ đứng sau trầm hương".
Sản
phẩm mỹ nghệ được chế tác từ gỗ hoàng đàn thường rất bé vì nguyên liệu quá
đắt.
"Gỗ hoàng đàn rất thơm, trong hương thơm như có
vị ngọt của sâm. Tiếp xúc ban đầu cho người ta cảm nhận đây là hương thơm bình
dị dễ gần, không bị hắc như mùi ngọc am, nhưng khi đã quen rồi thì thấy nó sâu
lắng, sang trọng, khó có hương thơm hóa học nào bì được", Trương Hoàng Tùng,
người đã từng rao bán nhiều sản phẩm chế tác từ hoàng đàn trên trang web chuyên
về đồ cổ, đồ gỗ Phomuaban.com cho biết.
Theo ông Đỗ Đức Hiền, làng nghề
Đại Nghiệp (Phú Xuyên, Hà Nội) thì giá trị của hoàng đàn cũng không hoàn toàn do
thị trường Trung Quốc ưa chuộng mà từ bản thân nó đã có những phần ưu việt mà ta
không thể tìm thấy ở bất kỳ loại gỗ nào khác.
Tất cả các loại gỗ có hương
thơm đều chung một nhược điểm là không lưu giữ được hương thơm theo thời gian,
muốn có lại mùi ta phải bào đục hoặc dùng giấy giáp đánh qua phần vỏ gỗ đã bị
phong hóa bên ngoài. Chỉ riêng hương thơm của hoàng đàn có thể tồn tại hàng
trăm năm. Đi qua một khu rừng hoàng đàn đã khai thác hết từ vài chục năm vẫn còn
thấy mùi thơm vì lượng tinh dầu còn trong lòng đất. Chính vì lý do này nên bài
vị của thánh thần, vua chúa bằng gỗ hoàng đàn được sơn son thiếp vàng mà sau
hàng trăm năm, mỗi lần mở khám thờ vẫn thấy thoang thoảng hương
thơm.
Giới buôn bán đồ gỗ đồn rằng, hoàng đàn là thứ chỉ dành cho vua
chúa, chỉ những bậc đế vương mới được dùng. Trong hoàng cung, gỗ sưa được dùng
để đóng các vật dụng như giường tủ, bàn ghế. Gỗ ngọc am (hoàng đàn rủ) được dùng
làm quan tài ướp xác. Nhưng hoàng đàn lại có mùi thơm quyến rũ. Chả thế mà các
cung tần mỹ nữ xưa hay dùng gỗ hoàng đàn làm chậu tắm nước nóng, hương thơm sẽ
hòa quyện lên cơ thể với hương thơm da thịt mỹ nữ làm mê mẩn các bậc quân
vương.
Biểu tượng quyền quý
Do tác động của kinh
tế mở cửa, người dân Trung Quốc có thu nhập ngày một khấm khá và đặc biệt có nhu
cầu hưởng thụ qua mua sắm. Việc sở hữu những tài sản quý, lạ trong nhà càng
chứng tỏ sự giàu sang, sung túc, có đẳng cấp của chủ nhân. Chính vì vậy rất
nhiều đại gia mới lên ở nước này đã không tiếc tiền chạy theo trào lưu mua sắm,
trong đó có cả việc tậu những món đồ mỹ nghệ tinh xảo được chế tác từ gỗ hoàng
đàn.
Chấp nhận những cái giá trên trời, một số lái buôn Trung Quốc từ lâu
đã tích cực thu mua gỗ hoàng đàn của Việt Nam, mang về chế biến thành các đồ nội
thất mỹ nghệ. Một số nhà giàu Trung Quốc còn coi hoàng đàn là biểu tượng của sự
giàu sang phú quý, thể hiện đẳng cấp của người sở hữu, không chỉ xua đuổi được
tà khí mà còn đem lại nhiều may mắn, tài lộc cho chủ nhân. Có người còn cho rằng
khi bốc mộ mà hài cốt của tổ tiên được xông qua lửa hoàng đàn thì xương sẽ có
màu vàng óng, không bị mục nát và đem lại may mắn cho con cháu.
Ngoài ra
hoàng đàn là một loài gỗ quý hiếm do hàng trăm năm trồng mới có thể sử dụng lại
là loại cây có sức sống rất mãnh liệt trên núi đáỏ, nơi mà rất ít loại cây có
thể tồn tại. Chỉ cần một kẽ nứt nhỏ, hoàng đàn sẽ nhú mầm mà vươn lên. Có người
lại cho rằng khi đi ngủ nếu gối đầu bằng những chiếc gối được chế từ gỗ hoàng
đàn sẽ tránh bị bóng đèõ, không gặp phải ác mộng...thậm chí có thể chữa được
bách bệnh. Sách đỏ Việt Nam cho biết hoàng đàn được dùng trong một số trường hợp
như sưng tấy, bong gân, bôi vết thương có tác dụng sát trùng...
Lớp
tuyết đặc trưng trên một sản phẩm dược chế tác bằng hoàng đàn.
Hoàng đàn được giới đồ gỗ biết đến là thứ gỗ làm
đồ mỹ nghệ cực đẹp và không hề bị mối mọt, cong vênh. Một nguyên nhân nữa làm
nên giá trị của những món đồ làm từ hoàng đàn là, sau một thời gian chúng được
phủ một lớp bụi mỏng trắng như tuyết do chứa một hàm lượng tinh dầu
lớn.
Anh Tùng cho biết: "Gỗ ngọc am cũng chứa tinh dầu và cũng có khả
năng tạo tuyết. Nhưng tuyết của ngọc am giống như rêu mốc còn tuyết của hoàng
đàn lại giăng ngang, giăng dọc giống như tơ nhện, lấp lánh như sương. Có lẽ vì
thế ngọc am trước đây chủ yếu được dùng làm gỗ quan tài trong khi hoàng đàn dùng
để chế tác những đồ vật giá trị hơn nhiều".
Do những đặc tính quý hiếm và
có thể xếp vào hàng độc nhất vô nhị của mình nên hoàng đàn ngày càng bị tận diệt
và thu mua ráo riết. Những cây gỗ lớn trong tự nhiên hầu như không còn. "Trên
thị trường khối gỗ hoàng đàn có thể tích từ 8 kg đến vài chục kg thì cực hiếm,
giá cả giao động khoảng 3-4triệu đồng một kg, còn rễ cây nhỏ cỡ chuôi dao cũng
khoảng 600-800 nghìn đồng một kg. Pho tượng nhỏ xíu bằng ngón chân cái giá ba
hoặc năm trăm nghìn là thường", nghệ nhân Đỗ Đức Hiền cho hay.
Chính vì
giá trị lớn nên khi đục tượng hoàng đàn, người thợ mà thường phải là những nghệ
nhân nhiều kinh nghiệm, bao giờ cũng đục để làm sao tránh hao gỗ nhất. Thường
người ta chỉ tạc một mặt vì thường một pho tượng tứ diện (bốn mặt) sẽ tốn rất
nhiều gỗ. Và thường là những đề tài thật giá trị rồi để ở những vị trí trang
trọng nhất trong nhà, phần lớn gỗ hoàng đàn được làm thành Phật bà hoặc những
nhân vật quan trọng khác chứ hầu như không được dùng để tạo tác tượng con giống
hoặc thiếu nữ. Ngay cả phần vụn gỗ rơi ra cũng được tận dụng để bán cho những
làng làm trầm hương.
Bí quyết tạo tuyết khi chế tác sản phẩm từ gỗ hoàng
đàn là tuyệt đối không được dùng giấy giáp, thay vào đó là dùng đục sắc gọt nhỏ
nét. Nhược điểm của gọt từ đục là đường nét không mịn màng, thiếu sinh động nên
khi chế tác tượng người ta chỉ đánh giáp nơi khuôn mặt, vì vậy tuyết đa phần
mọc ra từ phần kín của tượng như kẽ nách vạt áo. Ngoài ra, tuyết chỉ tạo thành
khi môi trường kín gió nên khi làm xong pho tượng, người nghệ nhân phải nhanh
chóng bọc vào nilon hoặc úp vào lồng kính hay lọ thủy tinh.
Cuộc chạy đua
của các đại gia trong việc sở hữu những tác phẩm chế tác từ hoàng đàn tuy không
công khai nhưng vẫn âm thầm diễn ra. Tuy nhiên, theo anh Trần Đức Thuấn, Giám
đốc công ty TNHH Công thương Hưng Long (Lạc Long Quân, Hà Nội) vốn được xưng
tụng là vua đồ gỗ đất Bắc thì: "Đánh vào sở thích của người tiêu dùng, thị
trường đồ nội thất bằng gỗ hoàng đàn cũng có nhiều sản phẩm thật giả lẫn lộn,
khiến người mua nhiều lúc nhầm lẫn, khó nhận biết. Yếu tố chính để phân biệt
hoàng đàn chính là mùi hương nhưng gỗ có thể được tẩm dầu thơm khiến nhiều người
khó nhận ra được".
Tại danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm được quy định tại Nghị định 32/2006/NĐ-CP của Chính phủ, cây hoàng đàn có tên khoa học là Cupressus torulosa. Đây là loài đứng đầu trong bẩy loài thông được bảo vệ, thuộc nhóm 1A, nhóm thực vật có giá trị đặc biệt về kinh tế, khoa học và môi trường, số lượng còn ít trong tự nhiên hoặc có nguy cơ tuyệt chủng, nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại.
+ PHẢN HỒI CỦA BẠN ĐỌC VỀ BÀI VIẾT:
- Hoảng với tin đồn ăn thịt cá thần bị mắc bệnh... tâm thần (02/03/2012)
- Rợn người xem cảnh ăn mật cóc chữa ung thư (01/03/2012)
- Chữa bệnh thần kỳ từ sừng dê rừng (29/02/2012)
- Điềm báo rợn người trước tai nạn thảm khốc (27/02/2012)
- Những vụ Vượt ngục chấn động ở VN (23/02/2012)
- "Bản lĩnh" đàn ông và thú ẩm thực kinh dị (13/02/2012)
- Chọi gà : Sát phạt và mánh lới (12/02/2012)
- Mùa lễ hội 2012 : Càng xa rời truyền thống (12/02/2012)
- Làm trai công trường, đời nát như tương ? (09/02/2012)
- 'Thú' đốt tiền... chơi cá cảnh của đại gia Hà thành (05/02/2012)
Video
Liên kết hữu ích
Tỷ giá ngoại tệ
Mã | Mua | Bán |
---|